Finans Navigatörü


    Yatırım Ürünleri Opsiyon Sözleşmeleri

    YATIRIM ÜRÜNLERİ

    OPSİYON SÖZLEŞMELERİ

    1. Opsiyon nedir?

    Bir ürünü gelecekte belirli bir fiyattan alma ya satma hakkına sahip olmak istiyorsanız opsiyonları kullanabilirsiniz. Opsiyonlar hak teşkil ederler, ancak bu hakkın kullanım şekli sabittir.

    Opsiyon piyasalarında alıcı yönünden,

    • Alım opsiyonu (Call Option)
    • Satış opsiyonu (Put Option)

    Opsiyon alıcısı herhangi bir yükümlülük altında değildir. Vade sonu geldiğinde dayanak varlığı alma ya da satma hakkına sahiptir. Bu hakkı kullanma konusunda bir zorunluluk yoktur.

    2. Opsiyon türleri hangileridir?

    Alım opsiyonuna yatırım yaptığınızda istediğiniz dayanak varlığı, gelecekte baştan belirli bir fiyattan alma hakkını elde edersiniz.Alım opsiyonu alana hak verirken, satana yükümlülük vermektedir.

    Satım opsiyonu ise elinizdeki bir varlığı gelecekteki bir fiyattan satma hakkını verir. Satım işlemi ileri bir tarihte gerçekleşir.yine satım opsiyonu alana hak tanırken satıcısı vade sonunda o malı satın almak zorunda kalabilir.

    3. Opsiyon tipleri nelerdir?

    Opsiyonlar Amerika ya da Avrupa tipi ismi ile adlandırılabilir. Avrupa Tipi opsiyonu olan bir yatırımcı kullanmak için vade sonuna kadar beklemelidir. Amerika tipinde ise satın alındıktan sonra her an kullanılabilir.

    Opsiyonlar alıcı ve satıcının kuralları belirlediği tezgah üstü işlemler olabilir. Banka ya da yatırım kuruluşu ile yatırımcı arasında opsiyon bağlanabilir. Bu opsiyonun sabit bir şekli yoktur.

    Opsiyonlar aynı zamanda organize piyasa olan borsalarda işlem görür. Bu opsiyonların vadeleri, kullanım fiyatları ve miktarları borsa tarafından belirlenir.

    4. Opsiyon kontratlarının özellikleri nelerdir?

    Opsiyonların dayanak varlıkları baştan bellidir ve herhangi bir menkul kıymet, emtia, faiz ya da döviz olabilir.

    Sözleşme büyüklükleri baştan belirlenmiştir ve değişim şansı yoktur. Bu büyüklük opsiyon kullanıldığında ne kadar menkul kıymete karşılık geleceğini gösterir.

    Opsiyonlarda hisse senedi gibi fiyatların ve fiyat adımları vardır.

    Opsiyon vadeleri baştan bellidir. Kapanan vade yerine yenisi açılır.

    5. Karda, zararda ve başabaş opsiyon nedir?

    Alım opsiyonları için
    Vade sonunda dayanak varlık fiyatı kullanım fiyatından daha yüksek olduğunda opsiyon karda kabul edilir.

    Opsiyon kullanım günü geldiğinde spot fiyat ile kullanım fiyatı aynı olduğunda opsiyon başabaştadır. Yani kar ve zarar  yoktur.
     

    Vade sonunda dayanak varlık fiyatı kullanımdan daha düşük ise opsiyon zarardadır.
     

    Satış opsiyonları için

    Vade sonu geldiğinde dayanak varlık fiyatı kullanım fiyatından düşük olduğunda opsiyon karda demektir.

    Vade sonu gelip opsiyon kullanılacakken dayanak varlık fiyatı ile kullanım fiyatı aynı ise opsiyon başabaştadır.
     

    Dayanak varlığın spot fiyatı vade sonunda opsiyonun kullanım ifyatından daha yüksek ise opsiyon zarardadır.

    6. Opsiyon primi nedir?

    Opsiyonu satın almak için ödenen bir tutar vardır. Buna opsiyon primi denir. Bunu sadece alıcı öder.

    7. Opsiyon fiyatlamasını etkileyen faktörler nelerdir?

    Opsiyon primi çeşitli faktörlerden etkilenir.Bu etkenler;

    Dayanak varlık fiyatı,

    Vade

    Faiz oranları,

    Volatilitedir.

    Oynaklığın çok yüksk olduğu durumlarda opsiyon primleri yükselir. Bu da opsiyon satıcı için avantajlı olur.

    7. Opsiyonlara yatırım yapmanın avantaj ve riskleri nelerdir?

    Opsiyonlar değişken getiri vadeder. Bu nedenle diğer yatırım ürünleri gibi avantajlar ve riskler taşırlar.

    Avantajları

    • İşlemlerde kaldıraç kullanıldığından, küçük yatırımcı spotta elde eldebileceği kardan daha yüksek kar elde edebilir.
    • Organize piyasalarda teminmatlara nelerin dahil olduğu bellidir. Bu nedenle kolay yatırım imkanı sağlar.
    • Spot ile riskler aynı olduğundan az teminat ile daha az kaybetme ihtimali vardır.
    • Temel piyasalardaki işlemlere karşı korunma amacı içeren opsiyon işlemleri piyasa dalgalanmalarından korunmayı sağlar.
    • Opsiyonlar açığa satış gibi riskli işlemlere karşı korunma sağlar.

    Riskleri

    • Kaldıraçlı işlemler olduğundan, piyasaların beklentilerinize ters hareket ettiği durumlarda kayıplar büyük olabilir.
    • Bu zararlar marjin call seviyesinde ulaştığında teminat tamamlamak ya da pozisyon kapatmak zorunda kalabilirsiniz.
    • Opsiyonları taşıma sürenizde zaman değerinden kayba uğrar.
    • Opsiyon piyasası halen gelişmekte olan bir piyasadır. Bu nedenle opsiyonu satmak istediğinizd elikidite sorunu yaşayabilirsiniz.